Wet natuurbescherming

Op 1 januari 2017 werd de Wet Natuurbescherming van kracht. Deze nieuwe wet voegt drie wetten samen: de Boswet, de Flora- en Faunawet en de Natuurbeschermingswet. Het samenvoegen van deze wetten zou de regels omtrent natuur verduidelijken en vereenvoudigen.

De Wet natuurbescherming regelt o.a. onderwerpen zoals flora-, fauna- en gebiedsbescherming, houtopstanden en beheer. Met ingang van de nieuwe Wet Natuurbescherming liggen veel van de taken en verantwoordelijkheden bij de diverse provincies. In de praktijk betekent dit dat de provincies voor hun gebied bepalen wat wel en niet mag in de natuur en verantwoordelijk voor de vergunningen en ontheffingen. De Rijksoverheid gaat over de ontheffingsaanvragen en de gedragscodes.

De AVIH volgt dit proces nauwlettend, want de regelgeving op het gebied van bos gaat onze leden aan. Belangrijke punten van aandacht voor de bosbouwsector zijn bijvoorbeeld de nieuwe gedragscode. Wilt u meer weten over het standpunt van de AVIH neem dan contact met ons op via info@avih.nl of 030-6930040. 

 Gedragscode Bosbeheer

De AVIH is de grondlegger van de gedragscode Boswerk teneinde aanwezige natuurwaarden te beschermen bij de uitvoering van boswerk.  De eerste versie hiervan is opgezet in 1996, nog voor de Flora en Faunawet uit 2002. Ook toen al ontstond de neiging om allerlei werkzaamheden in het bos te verbieden wanneer deze leidden tot verstoring of verontrusting van aanwezige flora en fauna. In 2002, met het ontstaan van de Flora en Faunawet, werd het  feitelijk onmogelijk om nog in het bos te werken zonder gedragscode. Sinds de oprichting van de gedragscode Boswerk, is de AVIH nauw betrokken  gebleven bij  het herzien en opstellen van de volgende versies. Ook is de AVIH intensief betrokken bij procedures die voortkomen uit de Gedragscode Boswerk, omdat  het ons werkveld aangaat.

Downloads

• Gedragscode Bosbeheer 2010-2015
• Checklist Bosbeheer november 2012
• Eisen Flora- en Faunawet in verband met boswerk oktober 2014

European Timber Regulation (EUTR)

De Europese Timber Regulation (EUTR), die sinds 3 maart 2013 van kracht is, verbiedt dat er illegaal hout op de Europese markt wordt gebracht. Hout afkomstig uit Nederlandse (en andere Europese) bossen dat wordt verhandeld, valt ook onder deze regeling zodra het op de Europese markt wordt gebracht. De operator, degene die het hout(product) voor de eerste keer op de EU-markt brengt, moet kunnen aantonen dat hij een stelsel van zorgvuldigheidseisen hanteert. Internal Traders kopen het hout van de operators, hieronder kan dus ook import uit een ander EU land bestaan. (Import vanuit buiten de EU maakt de importeur weer operator). 

Operator

Wanneer de boseigenaar geveld hout langs de weg of als sortimenten verkoopt, is de boseigenaar de operator en zal dus moeten moeten kunnen aantonen dat hij een stelsel van zorgvuldigheidseisen hanteert,  want het is hem verboden illegaal hout op de Europese markt te brengen.

Wanneer de boseigenaar hout op stam verkoopt, is de kopende partij, de rondhouthandelaar, de operator. Dan moet de rondhouthandelaar het stelsel van zorgvuldigheidseisen hanteren,  zodat voorkomen wordt dat illegaal hout op de Europese markt wordt gebracht.

Internal Trader

Als Internal Trader heeft u alleen te maken met de eis van traceerbaarheid. Hij moet kunnen aangeven van wie hij het hout kocht en aan wie hij het verkocht. Een behoorlijke administratie moet dat inzicht kunnen verschaffen.  De bedoeling van deze verplichting is dat illegaal hout, indien eenmaal gevonden, via de keten van koop en verkoop te herleiden is naar de oorsprong.

Stelsel van Zorgvuldigheidseisen

Voor het stelsel van zorgvuldigheidseisen geldt dat er informatie over de aankoop beschikbaar moet zijn. Die informatie betreft o.a. handelsnaam en zo nodig botanische naam van het hout, land van herkomst, van wie het is gekocht respectievelijk aan wie het is verkocht en documentatie waaruit blijkt dat het hout legaal is geproduceerd. Hoe die documentatie eruit moet zien vermeldt de EUTR niet. De operator moet zelf op grond van een risicobeoordeling vaststellen of bijvoorbeeld een certificaat uitgegeven door een nationale autoriteit voldoende garantie op legaliteit geeft.

De operator dient naast het verzamelen van informatie een risicobeoordeling uit te voeren. Hij moet  via de door hem verzamelde en algemeen bekende informatie vaststellen dat er een verwaarloosbaar risico op illegaal geproduceerd hout  is of niet bij aankoop van de partij hout. Een risico is  er sowieso, volgens de EUTR, als de soort of het land  bekend is om illegale kap en de toeleveringsketen complex is. Als dat risico er is, dient de operator maatregelen te nemen die het risico op illegaliteit beperken. (Voor de meeste –maar niet alle!–  Europese lidstaten is het risico op illegale kap klein). Als het vastgestelde risico door de operator niet te verwaarlozen is, kan hij vragen om nadere documentatie of om controles door derden.

Het stelsel van zorgvuldigheidseisen kan eens per jaar gedaan worden, mits boomsoort, land, subregio en kapconcessie niet veranderd zijn.

Voor Nederlandse rondhouthandelaren die operator zijn, geldt dat zij  alle benodigde informatie voor de diverse houtpartijen op orde dienen te hebben. Voor een risicobeoordeling  kan rekening  worden gehouden met certificeringsschema’s. Van PEFC is bekend dat zij de Nederlandse bosstandaard zodanig zullen herschrijven dat de voorwaarden van de EUTR erop zullen gelden. Nederlands hout met PEFC maakt het risico op illegaal hout daarmee verwaarloosbaar. Voor niet gecertificeerd hout is aannemelijk dat een kapvergunning (van de gemeente) of een kapmelding (van directie regelingen) volstaat. Bij hout afkomstig uit dunningen, zal op de aankoopbon moeten staan dat het afkomstig is uit een reguliere dunning. Alhoewel de EUTR hier niet expliciet in is, is het aannemelijk dat bovengenoemde maatregelen volstaan voor landen waarvan het risico op illegaal hout laag is. Het complete pakket aan informatie en documenten wat tezamen het stelsel van zorgvuldigheidseisen voorstelt, dient 5 jaar te worden bewaard.

Voor de officiële teksten van de Houtverordening:

• Tekst EUTR
• Aanvullende tekst EUTR 1
• Aanvullende tekst EUTR 2

Voor verder informatie:

• Brochure van de AVIH over EUTR voor Nederlands Hout
• Notitie van de AVIH over EUTR
• http://ec.europa.eu/environment/forests/timber_regulation.htm

Europees bosbeleid

Het areaal aan bossen in Europa is 155 miljoen hectare. Dat is 5% van het totaal areaal aan bossen in de wereld. Toch is er voor de Europese bossen geen algemeen bossenbeleid binnen de EU. Wel wordt er nagedacht over afstemming in bosbeleid tussen de verschillende lidstaten.

Dit heeft geresulteerd in de Europese Bossen Strategie, in 1998 door de EU aangenomen. Deze strategie staat voornamelijk voor het toepassen van duurzaam bosbeheer en de multifunctionele rol van bossen in Europa. Aandacht werd besteed aan het uitwerken van criteria en indicatoren voor duurzaam bosbeheer, het monitoren van bossen en bosbrand informatie systemen.

In 2005 werd de strategie herzien en in 2006 verscheen het EU Forest Action Plan. Dit heeft in Nederland geleid tot de Agenda voor het Nederlandse Bos tot 2020, waarin de bossector een agenda voor het bosbeleid aan de minister heeft gepresenteerd.

De verschillende Europese bosbouwministers werken, anno 2013, binnen het project Forest Europe aan een bindende afspraak voor duurzaam bosbeheer in Europa.

De Wet Natuurbescherming en de Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer

Bij boswerkzaamheden is in Nederland sinds 2017 de Wet Natuurbescherming van kracht. Deze omvat de oude Natuurbeschermingswet, de Boswet en de Flora- en Faunawet. Ook de soortenbescherming bij werkzaamheden in het bos is in de Wet Natuurbescherming geregeld. 

Er zijn in principe drie manieren om binnen de grenzen van deze wet te werken in het bos:

1. Door een ontheffing aan te vragen voor boswerkzaamheden bij het bevoegd gezag (vaak de betreffende provincie).
2. Door de Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer te volgen
3. Door gewoon rechtstreeks de wet te volgen. 

ONTHEFFING

Via de websites van het provinciebestuur is een ontheffing voor boswerkzaamheden en/of houtoogst aan te vragen. Er zijn verschillen per provincie, maar over het algemeen is deze procedure omslachtig, tijdrovend en lang niet altijd succesvol. Zie vooral de websites van de verschillende overheden voor meer informatie hierover. 

GEDRAGSCODE

De VBNE (Vereniging van Bos en Natuurterrein Eigenaren heeft een (door de minister goedgekeurde) Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer opgesteld. Wanneer boswerk of houtoogst binnen deze Gedragscode worden uitgevoerd geldt een ‘vrijstelling van overtreding van de verbodsbepalingen uit de Wet natuurbescherming’. Als je de regels van de Gedragscode volgt, ben je  beschermd bij onverhoopte overtreding van de Wet Natuurbescherming. De regels van de Gedragscode zijn uitvoeriger en gedetailleerder dan de Wet Natuurbescherming. Dit geldt bijvoorbeeld voor werken in de ‘broedperiode’. Dit is op grond van de Gedragscode niet toegestaan, maar de Wet Natuurbescherming zegt hier niets over. De Gedragscode is dus zeker geen wetgeving. Werken buiten de Gedragscode is dus ook beslist geen overtreding. Wél kan het zo zijn dat een opdrachtgever van een aannemer of houthandelaar verlangt dat volgens de Gedragscode wordt gewerkt. 

WET NATUURBESCHERMING

In grote lijnen staat in deze wet dat:

1. Opzettelijke vernieling of beschadiging (van bijvoorbeeld nesten van vogels) verboden is.
2. Opzettelijke verstoring (van bijvoorbeeld vogels) verboden is, waarbij dit niet van toepassing is ‘indien de storing niet van wezenlijke invloed is op de staat van instandhouding van de desbetreffende vogelsoort’.

 Bij bosbeheer of houtoogst zal een verstoring in het algemeen niet leiden tot een wezenlijke bedreiging van (de instandhouding van) de soort. Uitzonderingen vormen mogelijk soorten waarvan slechts zeer geringe aantallen in Nederland voorkomen. 

 Om binnen de Wet Natuurbescherming te blijven bij het werken in het bos is het dus vooral van belang om aan te kunnen tonen dat van opzet bij eventuele beschadiging of vernieling geen sprake is. Dit is aantoonbaar te maken door voorafgaand aan de oogst door een deskundige te laten controleren of de werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden zonder risico op vernieling of beschadiging van bijvoorbeeld nesten. Deze werkwijze wordt in de praktijk inmiddels aangeduid als een ‘quickscan’. De AVIH werkt aan een voorbeeld quickscan, die beschikbaar zal worden gesteld aan haar leden.  

Van belang is dat de quickscan wordt uitgevoerd door een ecologisch deskundige. Dit is iemand met schriftelijk aantoonbare ervaring en specifieke ecologische kennis. Het inschakelen van een deskundig bureau geeft de beste garantie dat de quickscan goed wordt uitgevoerd. Verder is het belangrijk dat de resultaten van deze quickscan goed worden vastgelegd (opgeschreven en bewaard), zodat achteraf aangetoond kan worden dat er deskundig is geïnventariseerd en dat afdoende maatregelen zijn genomen om beschadiging of vernieling te voorkomen.

 Door te werken met een quickscan kan de Wet Natuurbescherming worden gevolgd, zónder de verdergaande beperkingen van de Gedragscode Bosbeheer. Dit geldt bijvoorbeeld wanneer werken in de zomer voorkomt dat er beschadiging van de bosbodem optreedt. Het is van belang om vooraf goed af te wegen of een quickscan geschikt is onder de specifieke omstandigheden van een oogst. Werken met een quickscan kan in dat geval een beter alternatief zijn voor het werken met de Gedragscode Bosbeheer.  

De bovenstaande informatie is afgestemd met een ter zake deskundige jurist. Desalniettemin kunnen aan deze informatie geen rechten worden ontleend.

De provincie Gelderland heeft een "herstelprogramma"opgesteld voor de Veluwse bossen. Een opvallend onderdeel van dit herstelprogramma is het voornemen om de houtoogst op de Veluwe stil te leggen of ‘uit te faseren’ op een oppervlakte van meer dan 13.000 hectare. Een slecht en niet goed onderbouwd plan. De AVIH heeft daarom onerstaande zienswijze ingediend bij de provincie Gelderland.

854 - 23 Zienswijze OHB Natura 2000 Veluwe.pdf